SKUTKI UBOCZNE ZAŻYWANIA STERYDÓW
Środowisko medyczne wypowiada się na temat niebezpieczeństw brania sterydów od lat.. Sterydy, jak się powszechnie powtarza, są wyjątkowo niebezpieczne, a potencjalnie mogą być śmiertelne. Pomimo tych ostrzeżeń tysiące sportowców brało i bierze je często w dużych ilościach bez nadzoru lekarza. Wielu cierpi na poważne lub zagrażające życiu skutki.
Sterydy są rzeczywiście potężnymi środkami medycznymi, charakteryzującymi się możliwością wywołania pewnych potencjalnie szkodliwych objawów ubocznych. Przykładowo:
• U mężczyzn powodują krótkoterminowe zwiększenie pociągu płciowego, po którym następuje zmniejszenie ilości naturalnie wytwarzanego testosteronu oraz prawdopodobne kurczenie się jąder.
• U kobiet potencjalnie poważne efekty uboczne obejmują maskulinizację wywoływaną działaniem androgenicznym. Może to obejmować trwałe obniżenie głosu, nieregularne miesiączkowanie, pojawienie się zarostu na twarzy, powiększenie łechtaczki, zmiany skórne, a nawet pojawienie się łysienia typu męskiego.
• Zwiększenie problemów trądzikowych u obu płci.
• W zależności od rodzaju stosowanego środka, mogą również powodować zwiększenie agresji i poirytowania oraz wywoływać zmiany ciśnienia krwi oraz jej składu chemicznego (np. zmiany poziomu obu rodzajów frakcji cholesterolu, HDL i LDL) .
• U nastolatków mogą zakłócać normalne oddziaływanie hormonów na rozwijający się organizm, przykładowo mogą spowodować przedwczesne zamknięcie się nasady kości długich, czyli ich zakończenia, czego rezultatem będzie zahamowanie wzrostu.
Stosowanie doustnych sterydów zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z wątrobą i układem krążenia (w porównaniu do sterydów przyjmowanych w postaci zastrzyków)
Działanie i skutki uboczne steroidów anabolicznych.
Pod względem budowy chemicznej sterydy zaliczane są do tłuszczowców. Sterydami są również cholesterol i witamina D, chociaż ich działanie jest zupełnie inne niż anabolików. Ściślej mówiąc sterydy anaboliczne to uzyskane w sposób syntetyczny substancje wykazujące podobieństwo do hormonów płciowych męskich produkowanych w jądrach i częściowo w korze nadnerczy. Ich działanie jest jak gdyby dwukierunkowe. Z jednej strony organizmowi, który je przyjmuje nadają cechy typowo męskie (budowa ogólna, owłosienie, tembr głosu, zachowanie typowe dla samca), z drugiej zaś strony powodują częściowe wstrzymanie procesu rozpadu komórek, pobudzają i zwielokrotniają powstawanie nowych komórek (głównie mięśni poprzecznie prążkowanych). W wyniku długotrwałego przyjmowania tych preparatów następuje przyrost masy mięśniowej, powiększenie nieznaczne narządów wewnętrznych, zatrzymanie sodu i potasu w organizmie a przez to wody. Te wszystkie zmiany z kolei powodują przyrost siły (nawet do 25-30%) ciężaru ciała i zmiany w zachowaniu: agresywność, wzmożony popęd płciowy, wzmożone łaknienie.
Wpływ steroidów anabolicznych na narządy:
Wątroba
Jedną z funkcji wątroby jest wyłapywanie substancji toksycznych i unieczynnianie substancji biologicznie czynnych, w tym hormonów. Substancje te podlegają przemianom w komórkach wątrobowych i jako nieczynne wydalane są z organizmu. Takim przemianom poddawane są także steroidy. Jeżeli ich stężenie we krwi jest sztucznie zawyżone, to wątroba jest przeciążona. Gdy taki stan się przedłuża, mogą wystąpić następujące choroby wątroby:
-Toksyczne zapalenie wątroby
-Wewnątrz wątrobowy zastój żółci
-Peliosis hepatisis (wybroczyny i krwawienia wewnątrz wątroby)
-Łagodne i złośliwe nowotwory
Dużo silniejsze toksyczne działanie na wątrobę mają doustne środki steroidowe.
Układ krążenia
Zażywanie steroidów prowadzi do podwyższonego ciśnienia tętniczego, objawiającego się bólami głowy, pogorszeniem wzroku, niewydolnością nerek, a nawet zawałem serca i udarem mózgu.
Wiąże się to także z innym efektem stosowania steroidów - zwiększonym krzepnięciem krwi, prowadzącym do uszkodzenia naczyń krwionośnych i zwiększonym obciążeniem serca, które musi przepompowywać gęstszą krew, trudniej płynącą przez naczynia krwionośne. Steroidy powodują także podwyższone ryzyko wystąpienia miażdżycy naczyń krwionośnych i choroby wieńcowej. Ten efekt uboczny wiąże się z obniżeniem poziomu lipoproteid o dużej gęstości i zmianę proporcji lipidów.
Po długotrwałym używaniu steroidów zmiany w układzie krążenia (nadciśnienie, miażdżyca) mogą okazać się nieodwracalne.
Układ kostny
Typowym efektem ubocznym stosowania steroidów przez młodocianych jest przedwczesne zamknięcie nasad kości długich i zatrzymanie procesu wzrostu. Może więc to prowadzić do niepełnego wzrostu. Zależne jest to od wieku, czasu działania steroidów, wielkości dawki i indywidualnej podatności. Wzrost może się zahamować na poziomie 97-98%, ale znane są też przypadki zahamowania na poziomie 80%, jeśli sterydy były podawane w wieku 12 lat.
Układ moczowy
Występuje przerost gruczołu krokowego (prostaty) utrudniający oddawanie moczu.
Nowotwory
Stwierdzono zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory:
-Prostaty
-Wątroby
-Płuc
-Jelita grubego
Układ odpornościowy
Następuje osłabienie układu odpornościowego, co zwiększa podatność na przeziębienia, grypy i anginy. Szczególnie po odstawieniu steroidów, gdy układ hormonalny nie pracuje na normalnym poziomie, następuje utrata białka i obniżenie zdolności regeneracyjnych organizmu po treningu.
Bóle stawowe
Z tym efektem trzeba się liczyć szczególnie po przerwaniu brania steroidów. Wiąże się to zarówno z przeciążeniami stawów przy ciężkim treningu w trakcie brania steroidów, jak i z ujemnym bilansem azotowym po ich odstawieniu. Dolegliwości mogą trwać kilka miesięcy, a w skrajnych przypadkach będzie to wymagało przerwania treningów.
Uszkodzenia ścięgien, przyczepów i innych elementów z tkanki łącznej
Ryzyko wystąpienia tych kontuzji jest szczególnie duże w przypadku osób początkujących, trenujących nie dłużej niż kilkanaście miesięcy. Wiąże się to z tym, że przy zażywaniu steroidów rozwój tkanki łącznej nie nadąża za szybszym rozwojem tkanki mięśniowej. Wtedy przy ćwiczeniach na maksymalnych ciężarach ryzyko naderwania ścięgien jest zwiększone. Leczenie tego typu kontuzji jest kłopotliwe i długotrwałe.
Efekty w sferze psychicznej
U osób zażywających sterydy występują objawy wzmożonej agresywności, irytacji, euforii, wzmożonej aktywności, często również stany depresyjne, prowadzące w skrajnych przypadkach do prób samobójczych. Charakterystyczne jest, że przy nasyceniu organizmu steroidami występuje huśtawka nastrojów, radość i irytacja na przemian. Często dochodzą to tego napady nieuzasadnionego gniewu, co jest trudne do zniesienia dla rodziny i najbliższego otoczenia. Po zaprzestaniu stosowania steroidów występuje zwykle depresja, złe samopoczucie, zmęczenie, brak energii, bóle głowy. Występuje wtedy silne pragnienie wznowienia zażywania steroidów, aby uniknąć tych nieprzyjemnych skutków ubocznych. Jest to więc sytuacja uzależnienia. Biorący często zwiększa jeszcze dawki, aby szybciej powrócić do dobrego samopoczucia. Lekarze coraz częściej opisują takie przypadki psychoaktywnego uzależnienia od steroidów anaboliczno androgennych. Przerwanie tego błędnego koła może okazać się zbyt trudne dla samego uzależnionego i wówczas konieczny jest pobyt w klinice psychiatrycznej.